Dô mnèstri. In dàl sèins che la pulèinta l’è farèina ed furmintòun, cota, che po’, normalmèint, la va cundida; mèint’r-invece i chelzagàt l’è pulèinta che dop metê cotùra la ricév i fasô cùn àl so cundimèint Àl gióren dop, o anch dop du o tri dè, tóti dô, tajedi a pcunzèin, eglièin bòuni anch fréti: specialmèint i chelzagàt… (sono due minestre, ma mentre la prima riceverà il condimento desiderato, la seconda contiene già il soffritto con i fagioli. Entrambe, poi, specialmente i calciagatti, sono ottime se fritte a pezzettini).
A ghe srév tanti etri cosi da dir su la pulèinta e anch sul furmintòun chl’è prém in dàl mand per produziòun ed granàia (cereali) mo a preféress spieghèrev che àl nàm “chelzagàt” àn se sa brisa d’in-dàl desvègna. L’indimenticabile poeta dialettale Roberto Vaccari ha però scritto nel suo prezioso “Al mê mànd, al mê cór, i mê insànni “ che … la rezdóra “ed colp la lasa ander tót quàl ch’la gh’iva in man, ch’al va propria a caschèr in dla stagnèda ed ram. L’ùmid àl s’è smescê in mèz a la pulèinta ……Àl pèder, arabî, àl pianta un chèlz al gat…… Àl nàm l’è gnû da sé: per arcurdèr àl fat, fin da cla sira lè i s ciàmen Chelzagàt. “ …… Grazie Roberto. Scusa la fretta.
PULÈINTA E CHELZAGĀT
La pulèinta l’è puvràta / per chi magna-i-macaròun; /
la pulèinta , l’è bendata / se la fam la dis dabòun. //
La matèina-i-cuntadèin, / a-la-sira-i camarànt, /
àl paról, sat’àl-camèin, / i-àl metìven so tót quànt. //
E còl càp e la furzèla / la’s mezsdeva-sèimp’r-a-véta. /
E perché la gnéssa bèla / et girèv sól a man dréta. //
Còl fógh chel’m, i barbaiòch / dàl paról, e-àl-só sufiér, /
sèinza-gnànch-ùn malòch / la finiva-in-dàl tulér. //
Ah, che festa, la destésa / cùn-ùn-pô’d sufrét inzémma! /
Às magnèva tót d’intésa / e…depiò, chi feva prémma. //
Etri volt, còl fil, a fàtt, / às tucèva ‘na saràca /
e, s’àn-n’ér’n-achsè puvràt, / àl-furmai-tànder, ed vàca. //
Ogni tant, i chelzagàt: / chl’è pulèinta-co-i-fasô. /
Còl sufrét i vinen fat; / in-piat-chèld, s’ti-magn incô. /
Dop un dè, taje-a-pcunzèin, / i van frétt in dàl destrót /
e, cùn ‘na butéglia ‘d-vèin, / is magn’anch… cùn àl persót.//
Ièin magnèr gustós e bòun, / mo-i prév’n-anch imbalunèr; /
Però… che sodisfaziòun / quànd-àl-corp àl’s-pól desfièr…
TRADUZIONE
Piròun àl vrév descarrev dàl vàgg dàl furmintòun: quànd, radunê indl’èra, a se spanucèva, cantànd e balànd sàtt’èl stràll e la luna (Piròunvorrebbe raccontarvi della veglia per la spannocchiatura sull’aia al chiarore di stelle e luna) mo a la farén tròp longa… Conclude tuttavia dicendo: Cla sira lè agh’éren propria tót: ànch i camarànt perché aiéren tót afradlê (affratellati) e nisùn avrév mai pensê ed regalèr “i os ed la pulèinta…” (vecchio adagio per le persone tirchie e avide le quali avrebbero potuto regalarti, al massimo “ le ossa della polenta” e cioè… nulla!).