Àl dè d’incô, (al giorno d’oggi) se in-ùn ruglàt (capannello) ed gèint a ciamê a vós èlta:
Dólfo… opure Vréli… opure Fìsio… ed sicùr àn s’volta nisùn. Mo ànch s’a ciamési Adolfo…
Aurelio… o Efisio… is vultarén in poch! Ièin nàm, come tant-èter, chi-èin andê zò’d moda… in-
n’usen piò (sono nomi, come tanti altri, fuori moda… che non si usano più). Se invece a gî fort
“dottore!…” is volten quesi tót. E s’l’è-ànch véra che di lauree oggi giorno, per stare nell’aulico, ve
ne sono fortunatamente tante (almeno chè da nuèter, cumprés qui cùn “lavra” in Albania (laurea
acquisita in Albania…), a-gh-né dimandi chi’s fan ciamèr achsè per àn-n’éser da meno… perché
tant, in Italia, a sàm tót Dutór.
In descuriva l’eter dè, a-al bar, cùn Piròun, ànch per turnèr a dir ‘na quèch bagianèda
(sciocchezza) e sèinter achsè àl parér dàl pòpol… ed la maràia… Delle persone cioè, che seppur
prive di quel sapere spesso contrabbandato come cultura, esprimono però tanta verità e saggezza.
Eterchè, caro Momo, eterchè… Tót Dutór…salvo po’, cùm-a-giva àl tô amìg Giulio, Dutór
dabòun, curèr àl bus dàl c. per ‘na pièga!…(curare il buco del deretano per una piaga) Mah! …
Bràvo: propria-achsè.
Ecco: tèimp indrê (tempo fa), a gìven dutór (Dottore) a qui chi curèven la gèint…e po’,
veterenàri (Veterinari) a qui chi curèven èl besti…; mèinter i Profesór (Professori) i-insgnèven a-àl
scóli piò èlti (scuole superiori) e i Inzgnér (Ingegnéri) iéren qui chi fèven èl cà.
Mè, t’àl sê, àm piès andèr a fer spésa in del butéghi normèl… quili c’a-g’avàm chè, in paés,
quìli chi g’àn àl nàm dàl proprietari… Pipèin, Misèli, Miro, ecétera… opure “àl furnèr, àl frutaról,
àl mazlèr… ecétera… E cioè per dir quàl ch’i vànden. E a servìret, a-ghè cla persòuna lè, opure so
mujéra o so fióla. In quìli piò grandi o piò difìcil… per esèimpi, come àl merzèder c’àl vànd la
stòfa, la lana, i tamaràz (materassi), ecètera agh prév éser anch ùn coméss.
Adèsa nò. In chi butgòun (bottegoni) ch’i ciàmen supermerchê a ghè àl Caposettore… àl
Caporeparto… e… ‘na fila… langa achsè… ed Diretór. Insàma: às dirév c’a-ghè piò gèint a
cmandèr e-a dirìger che a lavurèr… Listàss l’è in dèl fàbrich. Di àm o del dàn chi sàmbren operai
ti’n vàd sól quànd i vinen fóra da lavurèr. E i prév’n-éser Cap dedzà o dedlà che una volta is
ciamèven Cap-squèdra o Cap-àmm, impieghê o Cap-ufézi…
Ho capito. Allora tu dici che un tempo il titolo, la qualifica, dimostrava il lavoro o la
mansione svolta mentre ora non vi è, almeno apparentemente, nessuna distinzione.
Mo sé… circa… Ecco: a mè, àm fa ràbia quànd et sèint dir che tót i sô fiô… i sô anvô…
ièin diretór dedzà o diretór dedlà… e mai nisùn c’àl sia impieghê o operai. Come l’eter dè…
Zemianèin… quàl c’al stà a la Cà-nóva… Et sê… àl gà c’àl fiól achsè…un pô indrê… Beh, insàma,
l’è saltê fóra-a-dir che Ginétto, so fiól, il’àn tolt in Cumùn (l’anno assunto in Municipio) a fer àl
Dirigèint. A mè-àm-fa piesér perché puvrèin… anca-lò àl gà dirét ed lavurèr, ed fer una véta
normèl mo… fer al dirigèint…
Beh… ho capito. E allora?
Tès pór… A m’à po’ dét Armandèin chi l’àn méss a lavurèr cùn l’Impresa cla fa la strèda e lò, cùn
la palàtta, àl fa andèr èl màchin avanti-e-indrê… Insàma: àl dirìg àl tràfich e… l’è un dirigèint…
Mo-va-là…